Lęk uogólniony

Czym jest zespół lęku uogólnionego?

Zespół lęku uogólnionego (GAD- generalized anxiety disorder) to rodzaj zaburzenia lękowego charakteryzujący się chronicznym, nadmiernym i niekontrolowanym lękiem oraz niepokojem wobec różnych wydarzeń i sytuacji życiowych. Osoby cierpiące na lęk wolnopłynący (bo tak również można go określić) często doświadczają silnego niepokoju, który towarzyszy im przez większą część dnia, przez większość dni w tygodniu, przez co najmniej 6 miesięcy.

Ten lęk jest często trudny do zidentyfikowania i może dotyczyć wielu aspektów życia, takich jak praca, szkoła, relacje interpersonalne i inne codzienne sytuacje. Bardzo wielu z nas zastanawia się czy lęk uogólniony można wyleczyć i w jaki sposób sobie pomóc. Istotna w tym zakresie jest również kwestia jak wygląda leczenie lęku uogólnionego. 
 

W naszej publikacji znajdziesz odpowiedź na wszystkie te pytania. Dodatkowo przyjrzymy się temu, jakie są przyczyny zespołu lęku uogólnionego, czy istnieje na lęk uogólniony test, oraz jak zachowuje się nasz organizm i nasze ciało, żyjąc w stanie ciągłej czujności; a więc odpowiemy na pytanie jakie daje lęk uogólniony objawy somatyczne.

Jakie są przyczyny GAD?

Przyczyny zespołu lęku uogólnionego (GAD) są złożone i wynikają z kombinacji czynników biologicznych, genetycznych, psychologicznych i środowiskowych. Każda osoba może mieć unikalną kombinację tych czynników, co może u niej prowadzić do wystąpienia objawów lęku uogólnionego.

Jakie są główne przyczyny zespołu lęku uogólnionego?

• dziedziczność genetyczna: istnieją pewne zależności dziedziczenia podatności na zaburzenia lękowe, w tym na zaburzenia lękowe uogólnione. Jeśli w rodzinie są osoby chorujące na lęk uogólniony, to przykładowo dziecko może mieć większe szanse zachorowania,
   

• chemia mózgu: niektóre badania sugerują, że czynniki biologiczne, w tym nieprawidłowe funkcjonowanie pewnych neuroprzekaźników, takich jak serotonina, noradrenalina i kwas gamma-aminomasłowy (GABA), może wpływać na rozwój lęków i zaburzeń lękowych, w tym GAD,
   

• nadaktywność układu nerwowego: osoby z GAD mogą mieć nadmiernie wrażliwy układ nerwowy, co prowadzi do nadmiernego reagowania na bodźce lękowe. To może prowadzić do wzmożonego napięcia mięśni, przyspieszonego rytmu serca i innych objawów fizycznych związanych z lękiem,
   

• stres i traumy: doświadczanie poważnych stresorów lub traum, takich jak utrata bliskiej osoby, przemoc czy trudności życiowe, może zwiększać ryzyko rozwoju GAD,
   

• niezidentyfikowane obawy w dzieciństwie: osoby, które w dzieciństwie doświadczyły niepokoju lub niepewności, a nie miały umiejętności radzenia sobie z tymi uczuciami, mogą być bardziej podatne na rozwijanie lęku uogólnionego w późniejszym życiu,
   

• nadmierna analiza i przetwarzanie informacji: osoby z GAD mogą mieć tendencję do nadmiernej analizy, przewidywania negatywnych scenariuszy i przetwarzania informacji związanych z niebezpieczeństwem lub niepewnością,
   

• brak umiejętności radzenia sobie: osoby, które nie wykształciły skutecznych strategii radzenia sobie ze stresem i lękiem, mogą być bardziej podatne na rozwijanie GAD.

Objawy zespołu lęku uogólnionego?

Czy zastanawiasz się jakie są objawy zespołu lęku uogólnionego? A może u kogoś w twoim otoczeniu występują symptomy, które mogą świadczyć o tym zaburzeniu? W takich sytuacjach ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem lub psychologiem.

Profesjonalna ocena i diagnoza mogą pomóc w zrozumieniu sytuacji i opracowaniu odpowiednich strategii leczenia. Osoby cierpiące na lęk uogólniony często mają podobne objawy lękowe, chociaż mogą u nich występować również inne objawy niespecyficzne, które przedstawimy poniżej.

Jakie zaburzenia lękowe uogólnione dają objawy ogólne i czy istnieją objawy niespecyficzne lęku uogólnionego? 

Lęk uogólniony objawy:

• nadmierne zamartwianie się: niekontrolowane martwienie się na temat różnych aspektów życia, takich jak zdrowie, praca, rodzina, finanse czy codzienne sytuacje. Często jest ono nieproporcjonalne do rzeczywistego zagrożenia,

• trudności w kontrolowaniu lęku: ciągły niepokój, trudności w kontrolowaniu swoich myśli lękowych. Myśli te mogą przychodzić niespodziewanie i być trudne do zatrzymania,
   

• irracjonalny lęk: lęk jest często nieadekwatny do sytuacji lub zagrożenia. Dana osoba z GAD może martwić się nawet niewielkimi lub mało prawdopodobnymi zdarzeniami, a irracjonalny lęk może kończyć się napadami paniki,
   

• trudności w skupianiu uwagi: trudności w koncentracji, zapominanie i problemy z podejmowaniem decyzji,
   

• zaniepokojenie o przyszłość: koncentracja na negatywnych scenariuszach przyszłości zamiast radości z chwili obecnej to również objawy zespołu lęku uogólnionego,
   

• napięcie psychiczne: zmęczenie, wyczerpanie,
   

• trudności ze snem: zaburzenia snu, a więc problemy z zasypianiem, budzenie się w nocy lub wczesne budzenie się,
   

• izolacja społeczna: unikanie sytuacji społecznych i wycofanie się z kontaktów z innymi ludźmi,
  
  
   

Z kolei lęk uogólniony objawy somatyczne to przede wszystkim:

 

• bóle głowy, 

• bóle mięśni,

• dolegliwości żołądkowo-jelitowe, bóle brzucha, nudności, bez oczywistej przyczyny medycznej,

• napięcie mięśni, drżenie, 

• kołatanie serca,

• zawroty głowy,

• uczucie duszności,

• uczucie dławienia czy guli w gardle.

Jak diagnozować GAD?

Diagnoza zespołu lęku uogólnionego (GAD) jest oparta na obserwacji objawów i przeprowadzeniu odpowiednich ocen psychologicznych. Skonsultowanie się z profesjonalistą takim jak lekarz psychiatra, psycholog jest kluczowe w celu właściwej oceny zdrowotnej i diagnozy. Jak wygląda proces diagnozy?
 

Pierwszym krokiem jest spotkanie z lekarzem lub psychologiem, podczas którego przeprowadzana jest wnikliwa rozmowa na temat objawów, historii zdrowia i ogólnego funkcjonowania. Często w procesie diagnozy używa się skal oceny, takich jak Kwestionariusz Zaburzeń Lękowych (GAD-7) lub Kwestionariusz Lęku i Depresji (HADS). Skale te pomagają w ocenie nasilenia objawów i pomagają w podejmowaniu decyzji dotyczących diagnozy i leczenia.
 

Co więcej, zaburzenie lękowe uogólnione diagnozowane są na podstawie kryteriów diagnostycznych określonych w Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ICD-10) lub w DSM-5 (Diagnostycznym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych).

Aby spełnić kryteria GAD, objawy lęku muszą być obecne przez co najmniej 6 miesięcy i towarzyszyć osobie przez większą część dnia, przez większość dni w tygodniu. Oczywiście specjalista psycholog czy psychiatra musi wykluczyć inne możliwe przyczyny objawów, takie jak inne zaburzenia lękowe, zespół lęku panicznego, depresja, zaburzenia zdrowia fizycznego czy używanie substancji psychoaktywnych.

Ważne jest dokładne zrozumienie historii życia pacjenta, w tym wcześniejszych przeżyć traumy, stresujących wydarzeń czy innych czynników ryzyka takich jak np. stres pourazowy. Może to dostarczyć istotnych informacji dla postawienia właściwej diagnozy. Po dokładnym przeprowadzeniu tych kroków i zrozumieniu sytuacji pacjenta, lekarz lub terapeuta będzie w stanie postawić diagnozę zespołu lęku uogólnionego, która jest bardzo ważna w procesie leczenia. 

Jak poskromić GAD - psychoterapia lęku uogólnionego

Zastanawiasz się jak wygląda leczenie lęku uogólnionego i w ogóle czy lęk uogólniony można wyleczyć? W oparciu o diagnozę zostanie opracowany plan leczenia na zaburzenie lękowe uogólnione, który może obejmować terapię psychologiczną, terapię farmakologiczną lub ich kombinację, dostosowaną do indywidualnych potrzeb pacjenta.
 

Psychoterapia, w tym również psychoterapia online jest najskuteczniejszą formą leczenia zespołu lęku uogólnionego. Istnieje wiele różnych podejść psychoterapeutycznych, które mogą być wykorzystane do zarządzania lękiem uogólnionym. 

Lęk uogólniony leczenie obejmujące psychoterapię:

• terapia poznawczo-behawioralna (CBT): jest to jedno z najczęściej stosowanych podejść w leczeniu GAD. CBT skupia się na identyfikowaniu myśli lękowych, ich analizie, oraz na zmianie szkodliwych wzorców myślowych. Pacjent uczy się nowych umiejętności radzenia sobie z lękiem, takich jak techniki relaksacyjne, techniki odwracania myśli negatywnych oraz strategie rozwiązywania problemów,
   

• terapia psychodynamiczna: podejście psychodynamiczne skupia się na zrozumieniu, jak przeszłe doświadczenia i relacje wpływają na obecne myśli i zachowania. Terapeuta i pacjent wspólnie odkrywają te wzorce i dążą do ich zrozumienia i zmiany,
   

• Terapia poznawcza oparta na schematach (SCBT): SCBT skupia się na identyfikowaniu i zmianie głęboko zakorzenionych przekonań i schematów myślowych, które mogą przyczyniać się do lęku i innych problemów emocjonalnych.

Jaką można jeszcze wykorzystać formę leczenia lęku uogólnionego w psychoterapii? W leczeniu zespołu lęku uogólnionego wykorzystywane są również inne formy terapii, przykładowo takie jak terapia poznawcza oparta na uważności, terapia interpersonalna lub terapia akceptacji i zaangażowania. 

Wybór konkretnej formy terapii może zależeć od preferencji pacjenta czy od indywidualnych potrzeb i charakterystyki danego przypadku. W leczeniu istotne jest, aby współpracować ze psychoterapeutą, który dostosuje odpowiednią formę terapii. Terapia może być skuteczna zarówno jako samodzielne leczenie, jak i w połączeniu z terapią farmakologiczną, jeśli to jest zalecane przez lekarza.

Zespół lęku uogólnionego - test

Zastanawiasz się, czy istnieje na zespół lęku uogólnionego test? Samodzielna diagnoza może być trudna i nieprecyzyjna, ale istnieje kilka testów samooceny, które mogą pomóc zidentyfikować pewne symptomy związane z zespołem lęku uogólnionego. 

Poniżej znajduje się przykładowy na lęk uogólniony test GAD-7, który jest często używany w celu oceny nasilenia objawów lęku:

Zespół lęku uogólnionego Test GAD-7 (Generalized Anxiety Disorder 7)

Poniżej znajduje się lista siedmiu pytań dotyczących uczuć i objawów, które mogą wskazywać na zespół lęku uogólnionego. Skala oceniania wynosi od 0 do 3, gdzie 0 oznacza "wcale", a 3 oznacza "prawie codziennie". Odpowiedz na każde pytanie, zaznaczając odpowiednią liczbę.

Czy często martwisz się o różne rzeczy?
 

0: Wcale

1: Kilka dni

2: Większość dni

3: Prawie codziennie

Czy masz trudności z kontrolowaniem martwienia się?

0: Wcale

1: Kilka dni

2: Większość dni

3: Prawie codziennie

Czy martwienie się przeszkadza Ci w relaksowaniu się?
 

0: Wcale

1: Kilka dni

2: Większość dni

3: Prawie codziennie

Czy odczuwasz trudności w skoncentrowaniu się na czymś, ze względu na lęk?
 

0: Wcale

1: Kilka dni

2: Większość dni

3: Prawie codziennie

Czy jesteś niespokojny, nerwowy lub na granicy?
 

0: Wcale

1: Kilka dni

2: Większość dni

3: Prawie codziennie

Czy łatwo się irytujesz?
 

0: Wcale

1: Kilka dni

2: Większość dni

3: Prawie codziennie

Czy odczuwasz napięcie mięśniowe (np. drżenie, ból)?
 

0: Wcale

1: Kilka dni

2: Większość dni

3: Prawie codziennie

Zsumuj punkty uzyskane w odpowiedziach na poszczególne pytania. Możesz uzyskać wynik od 0 do 21 punktów. 

Poniżej znajduje się orientacyjna interpretacja wyników:

0-4: Brak lub minimalne objawy lęku

5-9: Lęk o niskim nasileniu

10-14: Lęk o umiarkowanym nasileniu

15-21: Lęk o wysokim nasileniu

Jeśli wynik testu sugeruje, że Ty lub ktoś z twoich bliskich może mieć zespół lęku uogólnionego, ważne jest, aby skonsultować swoje objawy z psychoterapeutą. Pomoc psychologiczna z pewnością doprowadzi do dokładnej diagnozy i opracowania odpowiedniego leczenia.

Nie warto zwlekać z decyzją o rozpoczęciu terapii, gdyż objawy zespołu lęku uogólnionego nie znikną same, a mogą znacząco obniżyć jakość i komfort życia, a także przyczynić się do rozwoju innych zaburzeń w zakresie zdrowia psychicznego i fizycznego.
 

Literatura
 

Psychologia kliniczna. Tom 3: Psychopatologia dorosłego wieku pod redakcją Zygmunta Juczyńskiego.

Zaburzenia lękowe u dorosłych. Diagnoza i terapia  autorstwa Andrzeja Kokosza.

Generalized Anxiety Disorder Across the Lifespan: An Integrative Approach edited by Catherine Pittman and Elizabeth M. Karle.

Generalized Anxiety Disorder: Advances in Research and Practice edited by Peter D. McLean and Murray B. Stein.